Bloedsomloopschok in een vliegtuig: tekort aan artsen zorgt voor opwinding!

Bloedsomloopschok in een vliegtuig: tekort aan artsen zorgt voor opwinding!

Tijdens een vlucht van Turkije naar Hannover heeft zich een medisch noodgeval voorgedaan, waardoor passagiers en bemanning alert zijn geworden. Eén passagier kreeg tijdens de vlucht een shock in de bloedsomloop en had moeite met ademhalen. Hoe derwesten.de Naar verluidt heeft het cabinepersoneel aanvankelijk niet ingegrepen met onmiddellijke levensreddende maatregelen, wat de situatie verergerde.

Gelukkig waren er twee artsen aan boord die direct medische maatregelen namen. De beschikbare EHBO-doos was echter ontoereikend, waardoor artsen gedwongen werden borstcompressies uit te voeren om het leven van de passagier te redden. Toegang tot een noodpakket, waarin mogelijk ook andere essentiële medicijnen en apparatuur zaten, werd alleen verleend op vertoon van een identiteitsbewijs van een arts. Deze vertraagde reactie van de bemanning leidde tot een andere perceptie van de situatie tussen het cabinepersoneel en de aanwezige medici, waarbij het personeel de situatie als “onder controle” beschouwde terwijl de medici zich zorgen maakten over de toestand van de passagier.

Frequentie van medische noodgevallen in vliegtuigen

Dergelijke incidenten zijn niet zeldzaam. Jaarlijks sterven ongeveer 2.500 mensen tijdens een vlucht, vooral als gevolg van acuut hart- en vaatfalen. Statistisch gezien heeft een luchtvaartmaatschappij die jaarlijks 40 miljoen passagiers vervoert één sterfgeval per maand. Niet-fatale medische gebeurtenissen komen zelfs nog vaker voor, met schattingen variërend van 8 tot 48 incidenten per miljoen passagiers. De kans op noodsituaties is toegenomen, vooral met het toenemende aantal oudere passagiers; naar verwachting zal elke tweede passagier in 2030 ouder zijn dan 50. Vluchtstress en veranderende omstandigheden in het vliegtuig kunnen bestaande ziekten aanzienlijk verergeren.

Ondanks de frequentie van medische noodgevallen bestaat er wereldwijd geen alomvattende documentatievereiste voor dergelijke incidenten. Slechts 17% van de medische noodgevallen wordt geregistreerd, hoewel in Duitsland slechts enkele luchtvaartmaatschappijen zoals Condor, Germanwings en Eurowings gestandaardiseerde rapporten aanbieden. Gezien het feit dat jaarlijks naar schatting 400.000 incidenten, waarvan ongeveer 45.500 significante gebeurtenissen, plaatsvinden bij twee miljard luchtreizigers wereldwijd, zijn luchtvaartmaatschappijen verplicht alle medische incidenten consequent te documenteren.

Medische apparatuur en juridisch kader

De medische uitrusting aan boord van het vliegtuig varieert enorm. Hoewel alle Europese luchtvaartmaatschappijen EHBO-koffers hebben, heeft slechts 82% een volledige medische kit aan boord. Sinds 2004 vereist het Amerikaanse luchtruim dat vliegtuigen met meer dan twaalf zitplaatsen zijn uitgerust met automatische externe defibrillatoren (AED's). Sommige luchtvaartmaatschappijen bieden ook ECG-machines aan om realtime diagnoses door specialisten ter plaatse mogelijk te maken.

Ook de opleiding van het boordpersoneel in het omgaan met medische noodsituaties varieert sterk. De standaardcursus duurt slechts twee dagen, gevolgd door jaarlijkse opfriscursussen. In Duitsland zet de Duitse Medische Vereniging zich in voor professioneel medisch toezicht bij het gebruik van AED's door leken. Tegelijkertijd zijn de aansprakelijkheidskwesties voor artsen die hulp verlenen aan boord onduidelijk en afhankelijk van het land waar het vliegtuig is geregistreerd. De Aviation Medical Assistance Act beschermt artsen van Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen onder bepaalde voorwaarden tegen aansprakelijkheid, terwijl Duitse luchtvaartmaatschappijen zoals Lufthansa artsen ook verzekeren in hun aansprakelijkheidspolissen.

Er zijn talloze mogelijkheden voor artsen om zich voor te bereiden op noodsituaties, waaronder het internationale trainingsprogramma van IATA. Standaardisatie van apparatuur aan boord en duidelijke instructies kunnen de medische zorg aan boord aanzienlijk verbeteren en het gemakkelijker maken om met noodsituaties om te gaan. De wettelijke vrijstelling van aansprakelijkheid voor het helpen van artsen moet ook worden geregeld door onafhankelijke verzekeringsmaatschappijen.